In elke cultuur gelden er bepaalde normen rond gender, seksuele oriëntatie en relaties. Dit zijn sociale verwachtingen of afspraken die we meekrijgen via onze opvoeding, school en media. Je bent niet verplicht deze te volgen. Je kan deze normen in vraag stellen om gender, seksualiteit en relaties op je eigen manier te beleven.
Gendernormen
Gendernormen zijn de sociale afspraken en verwachtingen die een samenleving verbindt aan een gender (man, vrouw, non-binair, transgender,..). Het gender dat je toegewezen krijgt bij je geboorte kan je sociale positie binnen de samenleving mee bepalen. De Westerse gendernormen zijn erg binair: ze gaan uit van een tegenstelling tussen hoe mannen en vrouwen zich moeten gedragen en hoe ze er uitzien. Zo wordt er bijvoorbeeld van mannen in België verwacht dat ze dominant, stoer en sportief zijn, en wordt er van vrouwen verwacht dat ze zorgzaam, gevoelig en elegant zijn. Wanneer mannen een kleedje dragen of vrouwen hun auto repareren, stellen ze gedrag dat afwijkt van de norm.
Bij de geboorte wordt elke persoon geregistreerd als M of V. Sommige personen hebben zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtskenmerken (interseke personen), ook zij worden bij de geboorteregistratie in een hokje M of V geplaatst. Sommige mensen voelen op latere leeftijd dat hun M of V niet overeenkomt met hun hoe ze zich voelen (hun genderidentiteit). Zij identificeren zich als transgender. Dit wordt door velen als abnormaal gezien: cisgender zijn is de norm. Als iemand zich uit als transgender, reageren mensen vaak verbaasd.
Seksualiteit en relaties
In onze westerse cultuur staat nog steeds de heteronorm centraal: mensen gaan er vanuit dat je enkel verliefd wordt op personen met een andere gender. Deze norm wordt tegenwoordig gelukkig meer en meer in vraag gesteld, waarbij er plaats komt voor andere seksuele oriëntaties.
Op vlak van relatievorm, leeft de verwachting vaak dat mensen op termijn samen gaan leven met hun partner en een gezin zullen stichten. Dit is niet voor iedereen de meest wenselijke toekomst. Vele mensen voelen zich beter als vrijgezel, in een lange afstandsrelatie, lat-relatie, een open relatie, met een one night stand, een nieuw samengesteld gezin, ... Lees meer over soorten relaties op allesoverseks.be/soorten-relaties.
Ook wordt er verwacht dat je steeds slechts 1 partner hebt: monogame relaties zijn de norm. Vroeger was de norm om één relatie aan te gaan levenslang. Nu gaan meer en meer mensen verschillende monogame relaties na elkaar aan (seriële monogamie), maar monogamie blijft de standaard verwachting binnen de meeste relaties. Mensen die polyamoreuze relaties aangaan, worden vaak verwacht hiervoor een verklaring te geven.
Wat doen die normen met je?
Wanneer iemand zich buiten de traditionele categorieën begeeft, zorgt dat vaak voor een innerlijk conflict. Je gaat jezelf in vraag stellen: Moet ik niet meer zus of zo zijn? We hebben de normen ook geïnternaliseerd, en kunnen ons schamen als we ervan afwijken.
Buitenstaanders reageren soms eerder argwanend wanneer ze iets nog niet kennen. Daardoor komen LGBT+ personen vaker in aanraking met negatieve reacties dan heteroseksuele cisgender personen. Lees meer hierover op de pagina negatieve ervaringen.